ธรรมนูญครอบครัว จัดทำได้ หลุด “กับดักความไม่รู้” ด้วย Family Charter Canvas
เมื่อธุรกิจครอบครัวถึงคราวต้องวางโครงสร้างในการการจัดสรรทรัพย์สิน ผลประโยชน์ต่าง ๆ ภายใน “กงสี” ให้ลงตัว มักจะได้ยินเครื่องมือหนึ่งที่ชื่อว่า “ธรรมนูญครอบครัว”
ธรรมนูญครอบครัว (ในภาษาอังกฤษอาจเรียกได้ว่า Family Charter / Family Constitution / Family Rules โดยจะขอนิยามว่า “Family Charter”) เป็นเครื่องมือในการสร้างธรรมาภิบาลธุรกิจครอบครัวให้เกิดโครงสร้างในการบริหารจัดการธุรกิจ และครอบครัว (“กงสี”) อย่างเป็นรูปธรรมเพื่อให้ทุกคนมีแนวทางในการสานต่อธุรกิจครอบครัวต่อไป หากกล่าวให้ง่ายขึ้น Family Charter คือการตั้งกฎระเบียบการอยู่ร่วมกันเพื่อสร้างแนวทางในการบริหารจัดการในอนาคต โดย Family Charter จะมีสมาชิกครอบครัวที่ถูกแต่งตั้งขึ้นมาเป็นผู้จัดทำ Family Charter มาร่วมกันจัดทำกฎระเบียบของครอบครัวขึ้นมาในการบริหารจัดการภายในธุรกิจครอบครัว
หลากหลายจุดประสงค์ที่ธุรกิจครอบครัวกำลังเผชิญ ธรรมนูญครอบครัวก็เป็นเครื่องมือเพื่อวางแผน ป้องกัน และไกล่เกลี่ยอนาคตที่ไม่หลีกเลี่ยงได้ในกงสี ธุรกิจครอบครัวมักจัดทำ Family Charter ขึ้นเพราะต้องการความชัดเจน โปร่งใส และแนวทางของมิติต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในกงสี ในบางธุรกิจครอบครัวได้มักมองหาการจัดสรรผลประโยชน์ภายในกงสีให้ชัดเจน บ้างก็อยากที่จะสื่อสารให้สมาชิกครอบครัวรุ่นใหม่ ๆ เข้ามาสานต่อในธุรกิจครอบครัว หรือบางธุรกิจครอบครัวก็ต้องการที่จะพูดคุยในครอบครัวเพื่อไม่อยากให้เกิดการทะเลาะกันในอนาคต แต่อย่างไรก็ดี แม้หลายธุรกิจครอบครัวพยายามจัดทำธรรมนูญครอบครัว แต่ก็ติด “กับดักความไม่รู้” ไม่รู้จะต้องเริ่มต้นอย่างไร คุยเรื่องอะไร และหากมีการกระทบกระทั้งในครอบครัวจะต้องทำแบบไหน ซึ่งหลายครั้งเมื่อมีความคิดที่ไม่ตรงกันเกิดขึ้นในครอบครัวทุกคนก็ไม่กล้าตัดสินใจ ความไม่รู้ ความไม่กล้าก่อตัวขึ้นในกงสี ทำให้ความพยายามจัดทำธรรมนูญครอบครัวไม่สำเร็จเพราะภาวะ “วนอยู่ในอ่าง” ...
การทำธรรมนูญครอบครัวให้สำเร็จได้จะต้องมีแนวทางให้ครอบครัวเดินตาม มีเค้าโครงในการพูดคุย และตัดสินใจ พร้อมทั้งจะต้องสร้างความชัดเจน ไม่ทำให้มึนงงระหว่างการจัดทำธรรมนูญครอบครัว ทำให้ครอบครัวเห็นสิ่งที่เป็นสาระสำคัญที่ตัดสินใจไปแล้วในครอบครัวก็มักจะถูกหลงลืม และฉายภาพรวมของผลลัพธ์ธรรมนูญครอบครัวที่ครอบครัวกำลังสร้างขึ้น
สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นได้ด้วยการใช้ “Family Charter Canvas” …
Family Charter Canvas คืออะไร? เหตุใดถึงสำคัญ?
Family Charter Canvas - แผนภาพธรรมนูญครอบครัว
“แผนภาพธรรมนูญครอบครัว” หรือ Family Charter Canvas คือเครื่องมือในการจัดทำธรรมนูญครอบครัวให้ครบองค์ประกอบในการพูดคุย และหาข้อตกลง รวมถึงสื่อสารภายในครอบครัวอย่างครอบคลุม Family Charter Canvas มีความสำคัญเป็นอย่างมากเมื่อในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาพรวมของธรรมนูญครอบครัวในแผนภาพเดียว เนื่องจากระหว่างการจัดทำธรรมนูญครอบครัวนั้นสมาชิกครอบครัวสามารถมองข้ามองค์ประกอบสำคัญในการพูดคุย และประเด็นที่เป็นจุดเชื่อมโยงระหว่างกันที่จะต้องนำมาพิจารณาก่อนการตัดสินใจ มากไปกว่านั้น Family Charter Canvas ยังสามารถเป็นเครื่องมือที่นำไปใช้หลังการจัดทำธรรมนูญครอบครัวเพื่อสร้างความเข้าใจกฎระเบียบร่วมกัน สร้างแรงกระตุ้นในการช่วยเหลือพัฒนาธุรกิจครอบครัว และนำมาเป็นเครื่องมือที่สร้างเป็นรากฐาน Family Legacy ในอนาคต
การมี Family Charter Canvas จะช่วยสนับสนุนให้ครอบครัวหลุดออกมาจากกับดักความไม่รู้ และจะเป็นเครื่องมือที่ดึงครอบครัวออกจากความคิดที่ติดไปต่อไม่ได้ สร้างมีความเข้าใจในภาพรวมของกงสี และเห็นองค์ประกอบที่สำคัญของธุรกิจ และครอบครัวที่มีความเชื่อมโยงกัน จนไปถึงสามารถตัดสินใจเพื่อประโยชน์ของกงสีได้มากที่สุด
ตัวอย่างการจัดทำธรรมนูญครอบครัวผ่าน Family Charter Canvas
ตัวอย่างที่เห็นได้บ่อยครั้ง ธุรกิจครอบครัวที่ได้ให้คำปรึกษาส่วนใหญ่มักจะพูดถึงสวัสดิการครอบครัว และผลประโยชน์ แต่การที่จะตกลงองค์ประกอบเหล่านั้นได้จะต้องพิจารณาเรื่องของโครงสร้างธุรกิจ และบทบาท หน้าที่ในการบริหารจัดการเงินกงสีอย่างเช่นเจน เพราะคำถามที่สำคัญคือ หากจะมีสวัสดิการครอบครัวให้กับคนที่ทำงงาน และไม่ทำงานในธุรกิจครอบครัว เงินที่จะต้องใช้จะต้องมาจากที่ใด? และหากจะให้ถูกต้องตามหลักการ บัญชี ภาษี ความมั่งคั่ง (Wealth) และสำคัญที่สุดคือความเท่าเทียม จะต้องทำอย่างไร? การที่ธุรกิจครอบครัวไม่มีเครื่องมือสื่อสารให้ทุกคนเข้าใจตรงกลางก็อาจทำให้สมาชิกครอบครัวหลายคนสับสนระหว่างความจำเป็น และความเชื่อมโยงของหลาย ๆ องค์ประกอบที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
อีกตัวอย่างหนึ่งที่ธุรกิจครอบครัวมองถึงการจัดสรรทรัพย์กงสีต่าง ๆ ให้ลงตัวจึงได้นำธรรมนูญครอบครัวเข้ามาเป็นเครื่องมือบริหารจัดการ เพื่อลดปัญหาข้อพิพาทการแบ่งทรัพย์สินในอนาคต ธุรกิจครอบครัวส่วนใหญ่จะมองเพียงหนึ่งมิตินั้นคือเรื่องของการ “จัดสรรเพื่อแบ่ง” แต่ในความเป็นจริงแล้ว “การจัดกลุ่มทรัพย์กงสี” อาจมีความหมายเพื่อ “สร้างความมั่งคั่ง” ในอนาคต ดังนั้น ทรัพย์กงสีบางชนิดก็สามารถแปลงเป็นทุนกงสี (Family Capital) เพื่อต่อยอดธุรกิจครอบครัวในอนาคต ดังนั้น ธุรกิจครอบครัวจะต้องมีการพูดคุยอนาคตเพื่อทำความเข้าใจแผนธุรกิจก่อนการตัดสินในทรัพย์สินต่าง ๆ ภายในครอบครัว เพราะการจัดสรรทรัพย์สินจะเชื่อมโยงกันกับ อนาคตธุรกิจครอบครัว และความมั่งคั่งต่าง ๆ ภายในกงสี ด้วยเหตุนี้ การที่ธุรกิจครอบครัวนำเอา Family Charter Canvas ไปปรับใช้ระหว่างการจัดทำธรรมนูญครอบครัว จะทำให้ครอบครัวเห็นภาพใหญ่ของการบริหารกงสี เห็นจุดเชื่อมโยงของมิติต่าง ๆ ที่จะต้องพิจารณา และสามารถตัดสินใจกฎระเบียบได้โดยไม่มีการขัดแย้ง
Family Charter Canvas ไม่ใช่แค่เครื่องมือสร้างธรรมนูญครอบครัว...แต่คือเครื่องมือสื่อสาร!?
แม้จุดประสงค์หลักของ Family Charter Canvas มีไว้เพื่อเป็นเครื่องมือสำหรับการจัดทำธรรมนูญครอบครัวภายในครอบครัว ทั้งนี้ ภายหลังที่ครอบครัวได้จัดทำธรรมนูญครอบครัวผ่าน Family Charter Canvas เสร็จสิ้นแล้ว Family Charter Canvas ยังถือเป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับเป็นเครื่องมือสื่อสารภายในครอบครัวแก่สมาชิกครอบครัวทุกคน โดยสามารถนำเสนอภาพรวมของธรรมนูญครอบครัวให้แก่สมาชิกครอบครัวทุกคน (ที่ไม่ได้เป็นผู้จัดทำธรรมนูญครอบครัว) เพื่อสร้างความเข้าใจกฎระเบียบ ธรรมาภิบาลของธุรกิจครอบครัวให้ครบทุกองค์ประกอบผ่านแผนภาพที่ได้
การสื่อสารหลังจากการจัดทำธรรมนูญครอบครัวถือเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องปฏิบัติต่อเนื่อง เพื่อสร้างความเข้าใจให้กับสมาชิกครอบครัวทุกคนให้เริ่มดำเนินตามธรรมาภิบาล และกฎระเบียบที่เป็นเรื่องของการดำเนินธุรกิจ โอกาสที่กงสีได้นำเสนอให้ ผลประโยชน์ต่าง ๆ ที่จัดสรรสู่สมาชิกครอบครัว และกฎระเบียบที่กระทบสมาชิกครอบครัวแต่ละคนทั้งทางตรง และทางอ้อม เพราะหากครอบครัวมีกฎระเบียบแล้วแต่ไม่ได้สื่อสารไปสู่คนในครอบครัวทุกคน มีเพียงแค่การแจ้งให้ทราบว่าครอบครัวได้จัดทำธรรมนูญครอบครัวเสร็จเรียบร้อยแล้ว โดยไม่ได้กล่าวถึงคุณ และโทษของกฎครอบครัว การคาดหวังว่าทุกคนจะมาเข้าใจกฎระเบียบของครอบครั้วนั้นก็คงจะเป็นเรื่องในอุดมคติที่ไม่อาจเป็นจริงได้
ดังนั้น การนำเอา Family Charter Canvas เป็นเครื่องที่สื่อสารกฎระเบียบธรรมนูญครอบครัวภายในครอบครัวให้สมาชิกครอบครัวทุกคนเข้าใจหลักการ เห็นถึงคุณ และโทษ ให้สมาชิกครอบครัวเห็นสิ่งที่เป็นแนวทางในอนาคตของครอบครัว จะทำให้สมาชิกครอบครัวทุกคนเข้าใจ เห็นภาพที่ตรงกัน และมีความสนใจที่จะศึกษาธรรมนูญครอบครัวอย่างละเอียดเพื่อผลประโยชน์ของตนเองมากขึ้นไปโดยปริยาย
Family Charter Canvas ทำแล้ว “ต้องปรับเปลี่ยน” ตามยุคสมัย…
เช่นเดียวกันกับการทำธรรมนูญครอบครัว เมื่อครอบครัวได้จัดทำธรรมนูญครอบครัวผ่าน Family Charter Canvas ซึ่งเป็นเครื่องมือที่นำเสนอหลักการของกงสี ณ ปัจจุบัน แต่ธรรมนูญครอบครัวนั้นคือการวางกรอบปัจจุบันเพื่อการดำเนินธุรกิจในอนาคต ด้วยเหตุนี้ การใช้ Family Charter Canvas เป็นแกนในการปรับเปลี่ยน ปรับปรุงธรรมนูญครอบครัวให้ทันตามยุคสมัยนั้นก็เป็นเรื่องที่หลายธุรกิจครอบครัวได้ใช้ Family Charter Canvas เป็นเครื่องมือในการมาพูดคุย และปรับปรุงธรรมนูญให้สอดคล้องกับยุคสมัยอยู่เสมอ
หากครอบครัวได้ใช้ Family Charter Canvas ในการปรับเปลี่ยน และวางแผนธรรมนูญครอบครัว ครอบครัวจะได้เห็น Family Legacy ภาพ Family Charter Canvas และสามารถนำเครื่องมือนี้เป็น Storyboard ในการเล่า Family History ให้ทุกคนเห็นว่ากงสีเราได้เดินทางผ่านแนวคิดตามยุคสมัยเฉกเช่นที่หลายธุรกิจครอบครัวได้นำเอาเครื่องมือนี้มาปฏิบัติ สร้างแรงดึงดูด สร้างเรื่องราวเพื่อสานต่อธุรกิจครอบครัวจากรุ่นสู่รุ่นตามแผนที่ธุรกิจครอบครัวได้วางเอาไว้
แล้ว Family Charter Canvas จะต้องใช้อย่างไร? โปรดติดต่อในบทความต่อไปเร็ว ๆ นี้…
